Firma w Polsce – jaki był rok 2019 i z czym należy się liczyć w 2020 roku

Kończący się rok 2019 był niewątpliwie trudny dla przedsiębiorców – tak wynika nie tylko z naszych obserwacji, ale i badania, jakie ostatnio przeprowadził Business Centre Club. Jakie są główne bolączki dla prowadzących w Polsce działalność gospodarczą? Brak wsparcia ze strony państwa, bardzo dużo zmian prawnych, wzrost kosztów prowadzenia biznesu… Mimo to, polscy przedsiębiorcy to „twarde sztuki” – tylko 7% widzi sytuację swojej firmy jako złą.

BCC przeprowadził na początku grudnia br. badania wśród menadżerów i przedsiębiorców z całego kraju. Wzięło w nich udział wśród ponad 600 firm i 1000 menadżerów i właścicieli firm – członków BCC. W internetowym badaniu udział wzięło: 34,9% dużych przedsiębiorstw, 48,8% – średnich firm oraz 16,3% małych przedsiębiorstw i mikro firm. Wśród ankietowanych przez BCC firm 41,9% zajmuje się działalnością produkcyjno-przemysłową, 32,6% –usługową, 13,9% – handlową, a 11,6% – budowlaną.

Jaki był rok 2019?

Badania BCC nie napawają zbytnim optymizmem:

  • więcej, bo aż 97,7% badanych przedsiębiorców uważa, że rząd nie poprawił w ostatnim roku warunków prowadzenia działalności gospodarczej (w ub. roku twierdziło tak 88,9%)
  • wzrosła liczba ankietowanych przedsiębiorców, do 95,2% (75,6% w poprzednim badaniu), których zdaniem sytuacja w Polsce w kolejnym roku nie będzie sprzyjać prowadzeniu biznesu
  • 7,3% przedsiębiorców przewiduje, że w nowym roku sytuacja finansowa ich przedsiębiorstwa poprawi się (rok temu wskazała tak jedna piąta firm), a 75,6% ocenia, że pozostanie ona zbliżona do tej w 2019 r. (rok wcześniej odpowiednio 68,9%); pogorszenia sytuacji finansowej w przyszłym roku względem mijającego roku spodziewa się 17,1% (w poprzednim badaniu – 11,1%)
  • 58,2% spodziewa się umiarkowanego wzrostu kosztów działalności gospodarczej w przyszłym roku, w relacji do wartości sprzedaży, a 30,2% znacznego wzrostu (w poprzednim badaniu było to odpowiednio po 42,2%)
  • tak samo jak w ubiegłorocznej edycji badania, 48,9% przedsiębiorców przewiduje umiarkowany wzrost obciążeń podatkowych względem 2019 r., a ich znaczny wzrost – 20,9%
  • wzrost sprzedaży do 5% w 2020 r. prognozuje 54,8% ankietowanych firm (w poprzednim badaniu 26,7%); a wzrost sprzedaży wielkości 5-10% – 26,2% (spadek względem poprzedniego roku z 40% wskazań), natomiast wzrostu sprzedaży powyżej 10% spodziewa się 9,5% przedsiębiorstw (w ub. r. było to nieco ponad 22%)
  • w większości firm zatrudnienie i wynagrodzenia w 2020 r. pozostaną na podobnym poziomie jak w mijającym roku – deklaruje tak odpowiednio 69,8% oraz 62,8% (w ub. roku było to 48,9% oraz 38,6%); żadne przedsiębiorstwo nie zakłada scenariusza zmniejszenia wynagrodzeń, a ich wzrost o więcej niż średnia krajowa, czyli 6% planuje 37,2% przedsiębiorców; mniej, bo 20,9% firm, planuje wzrost zatrudnienia
  • 37,2% badanych przedsiębiorstw deklaruje, że planowane wydatki inwestycyjne będą na podobnym poziomie jak w 2019 roku (w poprzednim roku 60%), a znacznie mniejsze inwestycje planuje 25,6% (w ub. roku ok. 18%) badanych podmiotów, zaś 20,9% nie planuje żadnych znaczących inwestycji (10,2% w ub. roku); znacznie większe inwestycje deklaruje 16,3% (rok temu – 20%)
  • 60,5% ankietowanych ocenia kondycję firmy na koniec 2019 r. jako dobrą, a 16,3% jako bardzo dobrą (w ubiegłorocznym badaniu było to odpowiednio 40% i 33,3%).

Problemy biznesu w 2019 roku

Zdaniem przedsiębiorców, największym problemem w prowadzeniu biznesu w mijającym roku były:

  • trudności z pozyskaniem pracowników o odpowiednich kwalifikacjach (81,4%),
  • zbyt częste zmiany przepisów (65,1%) zbyt szybko rosnące płace (60,5%),
  • wysoka presja konkurencyjna na ceny i w rezultacie niskie marże zysku (60,5%),
  • wysokie obciążenia podatkowe i para-podatkowe (51,2%).

Większym problemem niż rok wcześniej były też wysokie ceny energii (39,5%) i niesprawność wymiaru sprawiedliwości w sprawach gospodarczych (25,6%), a także nieuczciwa konkurencja i szara strefa (20,9%), choć tutaj nastąpił spadek względem ubiegłego roku o kilkanaście punktów procentowych (z 35,6% wskazań).

Najbardziej obciążające regulacje 2020…

Najbardziej obciążające dla firm w przyszłym roku będą zdaniem przedsiębiorców, skutki już obowiązujących w 2019 r. regulacji lub wchodzących w życie w nadchodzącym roku, m.in. Pracownicze Plany Kapitałowe (65,9% – ponad dwukrotny wzrost wskazań względem ub. roku – z 30,2%), nowelizacja przepisów karno-skarbowych (43,9%), obowiązkowa podzielona płatność (split payment) VAT dla wybranych branż (39%) ograniczenie liczby i mocy ochronnej interpretacji podatkowych (29,3%), rozszerzenie raportowania SENT (26,8%), obowiązek raportowania schematów podatkowych (24,4%), danina solidarnościowa (również 24,4%), zmiany prawne zwiększające ryzyko utraty własności jak np. konfiskata rozszerzona, czy zarząd komisaryczny (19,5%).

… oraz wspierające biznes

Przedsiębiorcy wskazali również te regulacje, które ich zdaniem wspierałyby rozwój biznesu w nachodzącym roku: ułatwienie procesu zatrudniania obcokrajowców, definitywny brak regulacji dot. 30-krotności (i brak powrotu tego tematu do debaty rządowej), dłuższe vacatio legis dla nowych przepisów podatkowych (np. od posiadanych robotów), bardziej przyjazne przepisy ochrony środowiska i wsparcie dla OZE, ograniczenie zmian prawnych, mniej formalności i obowiązków raportowania oraz uproszczenie procedur administracyjnych, czy „wyeliminowanie bezsensownych inwestycji spółek Skarbu Państwa”. Spośród już wdrażanych lub wdrożonych przez rząd przepisów wspierających biznes przedsiębiorcy wymieniają wprowadzenie regulacji prawnych i ulg dla firm, które inwestują w nowe technologie, obniżenie CIT-u w zamian za inwestycje.

Rok 2020 w Twojej firmie

Badania BCC wskazują więc jednoznacznie, że prowadzenie biznesu w Polsce nie jest, i nie będzie, łatwe. Jak wnioski z tego raportu przełożyć na własne, biznesowe działania?

  • ludzie tworzą firmę – trudności ze znalezieniem nowych pracowników powinny mobilizować do bliższego przyjrzenia się pracy obecnego zespołu. Kto potrzebuje szkoleń, kto się wyróżnia, jak lepiej zmotywować ludzi. Warto słuchać pracowników – wzajemna, rzeczowa argumentacja to ważny aspekt rozwoju każdego biznesu;
  • budżet firmy – wzrastające koszty pracy, energii niewątpliwie odbiją się na przyszłorocznych finansach. Warto więc zastanowić się czy istnieje w firmie obszar, w którym udałoby się zmniejszyć obciążenia finansowe lub skorzystać z funkcjonujących preferencji podatkowych. Dobrze jest też przy pomocy rocznego zestawienia spojrzeć, które produkty/usługi są kluczowe a które nie przyniosły oczekiwanych zysków. Nie zaszkodzi sprawdzić też działania konkurencji – to może dać inspirację do kolejnych kroków biznesowych.

Co jeszcze warto zrobić planując działania w roku 2020?